Żyć jak pies z dzieckiem. Jak kształtować relacje psa z maluchem?

W naszych wcześniejszych artykułach opisałyśmy jak przygotować się na pojawienie się w rodzinie noworodka i opowiadałyśmy o tym jaki pies jest najlepszy dla rodziny z dziećmi. Dziś zajmiemy się kolejną często podejmowaną przez naszych klientów tematyką - relacji czworonoga z dzieckiem. Zadałyśmy dziewczynom z Hau Cool jest Twój Pies kilka najczęstszych pytań i poniżej przedstawiamy odpowiedzi. 

Reakcja psa na pojawienie się dziecka

Reakcje psów na pojawienie się w domu noworodka są bardzo różne. Nie ma jednej reguły, zachowań może być cały przekrój - od ogromnej radości związanej z obecnością całej rodziny znowu w komplecie, po apatię i stres. Każdy pies ma inne doświadczenia, wrażliwość, charakter oraz relację z opiekunem. Kluczowym elementem jest więc przygotowanie psa do pojawienia się dziecka. Takie przygotowania dobrze jest zacząć już od momentu potwierdzenia wspaniałej nowiny o oczekiwaniu na dzidziusia. Behawiorysta układa plan dla przyszłych rodziców, który wraz z rosnącym brzuszkiem modyfikujemy i wprowadzamy zmiany. To bardzo istotne w kontekście np. jeśli mamy psiaka, który jest ogromnie przywiązany do swojej opiekunki, aby powolutku zacząć ograniczać jej obowiązki związane z psem i przekazywać je np. przyszłemu tatusiowi. Można też spróbować przyzwyczaić psa do obecności pettsittera czy koleżanki, która będzie pomagała w opiece.

Wielu przyszłych rodziców zgłasza się do nas niestety bardzo późno – np.: miesiąc przed rozwiązaniem i w takiej sytuacji będzie im bardzo ciężko przygotować psa na tak ogromną rewolucję. Pamiętajcie, że każdy psiak jest indywidualną jednostką i każdy może inaczej odnajdywać się w nowej rzeczywistości. To my musimy zadbać o jego komfort. Rekomendujemy też przed planowanym porodem zbadać dokładnie swojego pupila u weterynarza. Badanie krwi, kału oraz ogólna profilaktyka pozwoli nam na wykluczenie dolegliwości zdrowotnych, które mogą mieć wpływ na zachowanie. 

Czy zdarza się, że pies zaatakuje dziecko? Jeśli tak, to dlaczego?

Czy często się zdarza, że pies atakuje dziecko? Jak radzić sobie w takich sytuacjach? Co zrobić, by do nich nie dochodziło? A jeśli dochodzi - dlaczego mają one miejsce? Niestety w naszej pracy najczęściej spotykamy się z rodzinami, w których już doszło do ugryzienia dziecka przez psa. Pracujemy też z rodzinami, w których pies wybrał najbardziej widoczną formę ostrzegania przed ugryzieniem, czyli warczenie. Dlaczego tak się dzieje? 

Nadal niestety wiele osób żyje w przekonaniu, że pies nie ma prawa warknąć na dziecko, że powinien wszystko znosić i być najlepszym przyjacielem małego człowieka. Otóż nie. Każdy pies ma prawo powiedzieć nie, ma prawo powiedzieć, że coś mu się nie podoba, ma prawo chcieć spokoju. Są psy, które latami znoszą zaczepki dzieci, nie reagują w żaden sposób. Dlaczego? Bo nauczyły się być bezradne. Jednak u każdego psa może się zdarzyć tak, że nagle przychodzi dzień, w którym dochodzi do dotkliwego pogryzienia dziecka. Dlaczego? Tu poza tym, że każdy pies ma swój próg wytrzymałości i cierpliwości to często dochodzi czynnik - zdrowotny. Jeśli mamy psiego seniora to samo nadepnięcie na niego (nawet przypadkowe) czy zbyt intensywny dotyk może wywołać reakcję obronną. Może ona świadczyć np. o początkach zwyrodnienia kręgosłupa czy bioder u psa, z czego niewielu opiekunów zdaje sobie sprawę. 

Do pogryzień dochodzi również bardzo często w sytuacjach kiedy pies je np. posiłek z miski lub gryzie gryzak albo odpoczywa. Pies powinien mieć wtedy bezwzględny spokój. Czy go ma? Pewnie wielu rodziców doskonale zdaje sobie sprawę, że dziecko często przeszkadza psu w tych czynnościach. Nam na pewno przeszkadzałoby, gdyby ktoś nam grzebał palcem w talerzu, zabierał go w trakcie posiłku albo budził w nocy gwałtownie i głośno. Pies to istota czująca, też chce się wyspać, zrelaksować, spokojnie najeść i to rolą dorosłych jest zadbanie o jego komfort w powyższych okolicznościach. 

Czy dziecko w stosunku do psa może wszystko?

W internecie możemy znaleźć tysiące obrazków i filmików z udziałem małych dzieci, które siadają na psie, przytulają go, wchodzą do jego legowiska, grzebią w misce, a rodzice na to nie tylko przyzwalają, ale jeszcze opisują te materiały jako przyjaźń między dzieckiem, a psem. Niestety z punktu widzenia behawiorysty jest zupełnie inaczej. Na tych obrazkach widzimy same zestresowane psy, wysyłające masę sygnałów stresu i proszące o przestrzeń. 

Myślimy, że działa tu też aspekt psychologiczny - tak bardzo chcemy, żeby nasz pies był przyjacielem naszego dziecka, że często zapominamy o jego preferencjach, jego dobrostanie, jego emocjach. Powinniśmy zdawać sobie sprawę, że tej miłości może nigdy nie być i to też będzie ok. To rolą rodzica jest nauczenie dziecka prawidłowych zachowań względem psa, kontrolowanie wspólnej przestrzeni i nauczenie go pewnych zachowań, które ułatwią wspólne życie.

Co zrobić, by pies nigdy nie ugryzł dziecka?

Co więc zrobić, aby uniknąć ugryzienia? Najprostszą opcją jest nauka psiej komunikacji i obserwacja jak pies czuje się w obecności dziecka. Sprawdzenie, czy dziecko nie narusza strefy komfortu psa. Mnóstwo psów, zanim ugryzie, pokazuje wiele sygnałów dyskomfortu i stresu. Podstawowe są zawarte w tzw. DRABINIE AGRESJI, którą zawsze omawiamy z rodzicami podczas konsultacji w domu, w którym są i pies, i dziecko. 

Warto pamiętać, że niektóre psy będą wydawały sygnały uspokajające bardzo subtelnie, a inne będą to demonstrowały wyraźniej. Jakie są zatem te sygnały? Podamy te najczęściej występujące:

• odwracanie głowy, 
• położenie uszu, 
• sztywne machanie ogonem, 
• podnoszenie przedniej łapki, 
• oblizywanie się (zawsze patrzymy na kontekst, ale jeśli pies aktualnie nic nie je, a przy jego boku siedzi dziecko to możemy mieć pewność że jest to sygnał stresu), 
• dyszenie, 
• nerwowe wylizywanie twarzy dziecka, 
• mrużenie oczu, 
• usztywniona postawa ciała, 
• pokazywanie białek oka, 
• wycofywanie się, 
• nerwowe drapanie, 
• wpatrywanie się, 
• ziewanie,
• warczenie. 

To tylko niektóre z tych najbardziej charakterystycznych zachowań, które mogą oznaczać, że pies źle się czuje w danej sytuacji np. w towarzystwie dziecka. 

Zapamiętajmy, że pies ugryzie dopiero wtedy kiedy cała masa niegroźnych sygnałów, które wydawał, zostanie zignorowana lub niezauważona przez dorosłego opiekuna. Pies gryzie, gdy musi radzić sobie sam! Ważne żeby opiekun pokazał psu, że może odejść od dziecka, może iść do siebie na posłanie i uczyć malucha, że pies teraz odpoczywa i nie może mu przeszkadzać. To jest do zrobienia uwierzcie – mówią Wam to mamy psich i ludzkich dzieci. 

Co robić, gdy pies ugryzie dziecko?

Co w takim razie robić, gdy już dojdzie do ugryzienia dziecka przez psa? Przede wszystkim nie karcimy psa (krzykiem, fizycznie)! W ten sposób pokazujemy psu, że zupełnie go nie rozumiemy. W jego przekonaniu nie tylko dziecko będzie stanowiło dla niego zagrożenie, ale również jego ukochany dorosły opiekun. Dobrze po prostu jak najszybciej umówić się na spotkanie z behawiorystą (najlepiej takim, który sam jest rodzicem) i poprosić o pomoc. Behawiorysta pomoże wprowadzić odpowiedni plan pracy oraz da zalecenia, po których wdrożeniu będzie Wam się wszystkim żyło komfortowo i bezpiecznie. Pamiętajcie tylko, że behawiorysta daje narzędzia, ale to do Was należy ich wprowadzenie i praca, często czasochłonna, ale systematyczna przynosi bardzo dobre efekty.

Co zrobić, gdy dziecko zaczepia psa?

Jak powinniśmy postępować, gdy dziecko zaczepia psa i np.: ciągnie go za ogon lub uszy? Zdecydowanie PRZERYWAĆ! I robić to jak najszybciej, zaraz po zaobserwowaniu takiego zachowania. Powinniśmy przekierować dziecko na zabawę z nami, a psu zaoferować wsparcie i możliwość odejścia od dziecka. 

Zwierzę to nie jest zabawka, to istota rozumna, odczuwająca ból i różnego rodzaju emocje. Już małemu dziecku powinniśmy tłumaczyć, co wolno, a czego nie w kontakcie z psem. Dziecko musi wiedzieć jakiego rodzaju dotyk lubi pies, kiedy nie należy mu przeszkadzać. 

Czego zatem warto unikać, żeby pies czuł się komfortowo? 

• Przytulania psa,
• Nachylania się nad psem i wyciągania ręki w stronę psa, nad psa, 
• Podchodzenia na wprost,
• Pobudzającego, szybkiego dotyku 
• Dotykania gdy śpi, 
• Głaskania podczas jedzenia, grzebania w misce
• Podnoszenie psa, 
• Głaskania po łapach, głowie
• Wpatrywanie się w oczy. 

Warto dobierać takie aktywności i formy interakcji dziecka z psem, aby obydwoje mieli z tego przyjemność. Do rodzica należy rola budowania prawidłowej relacji na linii pies-dziecko. 

Czy pies, który wcześniej był spokojny może pogryźć dziecko? 

Tak, zdecydowanie! Pies, który do tej pory był spokojny może dziecko ugryźć. Wszystko zależy od sytuacji. Psy wysyłają całe mnóstwo sygnałów, które pokazują, że źle i niekomfortowo się czują w danej sytuacji np.: w obecności najmłodszych członków rodziny. Rolą rodzica jest dostrzeżenie i zrozumienie tych sygnałów. 

Zdarzają się też sytuacje, które zwiększają ryzyko pogryzienia u psa, który dotychczas był spokojny. Są to najczęściej pojawiające się dolegliwości zdrowotne, przez które pies odczuwa ból i dyskomfort. U starszych psów obserwujemy początki zwyrodnienia stawów i bioder. Jeśli mamy w domu seniora 8+ czas najwyższy zbadać go u weterynarza. Jeśli mamy psa ras predysponowanych do dysplazji warto zrobić badanie RTG, aby wykluczyć takie zmiany. 

Bardzo mało się mówi również o demencji u starszych psów, która przebiega w bardzo podobny sposób jak u starszych ludzi. Psy przestają się odnajdywać w środowisku domowym - noc myli im się z dniem, przestają rozpoznawać domowników, osłabiają im się zmysły (wzrok, słuch), przez co często są zdezorientowane i bardziej czułe. Wtedy nawet najdrobniejszy czynnik jest w stanie takiego psiaka wyprowadzić z równowagi. Czasem nasz pies, który jest oazą spokoju i cierpliwości doświadczy jakiegoś traumatycznego przeżycia, np.: zostanie pogryziony przez innego psa, potrąciło go auto czy pod łapkami wystrzeliła mu petarda. Takie wydarzenia mogą spowodować u psa ogromny lęk, poczucie zagrożenia i strach, a co za tym idzie zmiany w zachowaniu. Wtedy może się zdarzyć tak, że pies, który do tej pory nie reagował na dziecko, zareaguje. Dodatkowo niezależnie od tego jakiego mamy psa, jeżeli przekroczymy jego granice, nie będziemy odczytywać sygnałów jakie wysyła to może on ugryźć. Warto zdawać sobie z tego sprawę mając dziecko i psa pod jednym dachem. 

* * * 

Autorki tekstu:

Magda i Marta - mamy na pełen etat, zarówno te “ludzkie”, jak i psie. Przyjaźnimy się od dziecka i tworzymy razem Hau Cool jest Twój pies. Jesteśmy behawiorystkami i trenerami szkolenia psów, prowadzimy też zajęcia z wykrywania zapachów oraz posłuszeństwa na luzie tzw. rally-o.

Pracujemy przy profilaktyce pogryzień dzieci, edukując je w przedszkolach, wdrażamy indywidualne plany w relacjach pies-dziecko, wprowadzamy terapie behawioralne. Pracujemy w oparciu o zrozumienie, bezpieczeństwo i bliskość w zespole pies - człowiek. Stawiamy na rozumienia psiego języka, prawidłową komunikację zarówno na linii pies-pies, jak i pies-człowiek. Bazujemy na emocjach, warunkujemy budowanie wartościowej relacji z psem w poszanowaniu go jako czującej, bardzo rozwiniętej społecznie istoty. 

Według nas pies to wyjątkowe stworzenie, które wiele razy niesamowicie nas zaskakuje. Ma swoje potrzeby, swój instynkt, charakter. Na każdego zwierzaka powinniśmy patrzeć indywidualnie i być otwarci na to co chce nam powiedzieć. 

Pracujemy na terenie Warszawy i okolic (Marki, Ząbki, Zielonka).
Kontakt telefoniczny: 791 024 204.